नजिकिँदै चीन र जापान

गत मेमा बेइजिङमा सम्पन्न बेल्टरोड फोरमको सम्मेलनमा भाग लिन सत्तारुढ लिबरल डेमोक्रेटिक पार्टीका महासचिव तोसिहिरो निकाईको नेतृत्वमा एउटा उच्चस्तरीय जापानी प्रतिनिधिमण्डल चीन गएको थियो । मे १२ मा जापानको क्योदो समाचार संस्थाले बताएअनुसार महासचिव निकाई सत्तारुढ दलका वरिष्ठ सांसद मात्र होइनन्, चीनसमर्थक नेतासमेत हुन् । साउथ चाइना मर्निङ पोस्टका अनुसार निकाई पार्टीमा प्रधानमन्त्री अबेपछिका दोस्रो वरियताका नेता हुन् । सम्मेलनमा त्यो स्तरको नेताको उपस्थिति बेल्टरोडलाई जापानले दिएको महत्व दर्शाउन र चीनसँग मित्रतापूर्ण सम्बन्ध कायम राख्ने जापानी प्रतिबद्धताको सन्देश दिन हो भनेर बुझ्न सकिन्छ ।
     
              बेल्टरोड सम्मेलनमा अमेरिकाको तर्फबाट राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद्का पूर्वी एसियाली मामिला हेर्ने वरिष्ठ निर्देशक म्याट प्याटिंगर सहभागी थिए । अमेरिका र जापान दुवै मुलुकले बेल्टरोड सम्मेलनमा जनाएको उपस्थितिको आर्थिक साथसाथै गम्भीर राजनीतिक र रणनीतिक अर्थ छ भनेर बुझ्नुपर्छ ।
चिनियाँ राष्ट्रपतिसँगको साइडलाइन भेटको अवसरमा निकाईले अबेको एउटा हस्तलिखित पत्र राष्ट्रपति सी जिनपिङलाई बुझाएका थिए । उक्त पत्रमा सम्बन्ध सुधारको लागि दुवै मुलुकबीच उच्चस्तरीय भ्रमण, परस्पर आर्थिक सम्बन्धलाई सबलीकरण र सहजीकरण अनि बेल्टरोड अभियानमा सहकार्यका प्रस्तावहरू उल्लेख गरिएकोबारे अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले उल्लेख गरेका छन् ।
बेल्टरोड चीन-जापान सम्बन्ध सुधारको माध्यम तथा आधार रहेको र त्यसमा जापानको संलग्नताले दुई मुलुकबीचको द्वन्द्व र तनावलाई क्रमशः शिथिल बनाएर सम्बन्ध सुधारका क्षेत्रहरू विस्तार हुँदै जानेबारे दुवै मुलुक विश्वस्त छन् ।त्यसैले बेल्टरोड सम्मेलनलगत्तै चीनको स्टेट काउन्सिलका अत्यन्त शक्तिशाली सदस्य, प्रतिष्ठित राजनेता, कूटनीतिज्ञ र पूर्व विदेशमन्त्री याङ जेइची टोकियो भ्रमणमा गए । जापानी विदेशमन्त्री फुमियो किसिदा र राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार सोतारो याचीसँग जेइचीले सम्बन्ध सहजीकरणबारे वार्ता सघन गरे । जापानका राष्ट्रिय सुरक्षा सलाहकारसँग जेइचीको वार्ता लगातार पाँच घन्टासम्म चलेकोबारे डेनियल बब र तोमोहिको तानिगुचीले अमेरिकी पत्रिका नेसनल इन्ट्रेस्टमा जुलाई ५ मा लेखेका थिए ।
गत जुलाई १७ मा जे. वर्कसायर मिल्लरले फरेन अफियर्स पत्रिकामा उल्लेख गरेअनुसार चीनको बेल्टरोड परियोजनाको कार्यान्वयन तथा सञ्चालन विधिविधान, ऋण तथा अनुदान व्यवस्थापनबारे सुरुमा जापानका केही दुविधा थिए । उक्त विराट् परियोजनाले क्षेत्रीय भूराजनीतिक परिदृश्यमा चिनियाँ प्रभावमा हुने वृद्धिले जापान आशंकित थियो । हिन्द महासागर क्षेत्रका श्रीलंका, पाकिस्तान आदि मुलुकहरूमा चीनले विकास गरेका बन्दरगाह सुविधाहरूका कारण सो जल क्षेत्रमा चीनको भूरणनीतिक प्रभाव विस्तारबारे पनि जापान गम्भीर थियो ।
तर बेल्टरोड परियोजनाले जापानको लागि निर्माण हुने विराट् अवसरहरूबाट अलग रहनु जापानको राजनीतिक, आर्थिक र रणनीतिक हितमा नभएको अनुभव जापानका प्रधानमन्त्री आबेले गरे । चीनका राष्ट्रपतिसँगको व्यक्तिगत सम्बन्धमा घनिष्टता थप्ने अवसरका रूपमा समेत यसलाई ग्रहण गरेर उनले आफ्ना निकट विश्वास पात्रलाई व्यक्तिगत पत्रसहित उक्त सम्मेलनमा भाग लिन पठाएका थिए ।
बेल्टरोड सम्मेलनको करिब तीन सातापछि टोकियोमा एसियाको भविष्य सम्बन्धमा भएको तेइसौं अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा जापानी प्रधानमन्त्री अबेले यिबु-लन्डन मालवाहक रेलको पूर्वपश्चिम यात्रालाई इंगित गर्दै बेल्टरोड परियोजनाको अंगको रूपमा युरेसियाको भूखण्डले एउटा विशिष्ट ऐतिहासिक सफलता हासिल गरेको बताएका थिए ।